Diploma uzun yıllar boyunca gençlere güvence olarak sunuldu. Aileler çocuklarını üniversiteye gönderirken içleri rahattı; “Okusun da mesleğini eline alsın.” cümlesi neredeyse kuşaklar arası bir atasözüydü. Bugün o atasözünün içi boşalmış durumda. Üniversite mezunu gençler, yıllarca emek verdikleri meslekleri yapamadan iş arayışının içinde savruluyor.

Bu yalnızca bireysel bir hikâye değil, toplumsal bir gerçeğin sert yansıması. Çünkü mesele gençlerin yetersizliği ya da beklentilerinin yüksek oluşu değil. Mesele, eğitim sistemi ile iş dünyası arasındaki makasın her yıl biraz daha açılması. Üniversiteler aynı hızla mezun verirken, iş alanları daralıyor veya şekil değiştiriyor. Gençler diplomalarıyla kapı çalıyor, kapıların ardında ise başka nitelikler aranıyor.

Bugünün gençleri, mesleğini yapamamanın hayal kırıklığı ile geçim sıkıntısının baskısını aynı anda taşıyor. Ailelerinin umudu ile ülkenin ekonomik gerçekliği arasında sıkışıyorlar. Üniversite bitirmiş olmak onları bu sıkışmadan kurtarmıyor; aksine bazen yükü daha ağır hale getiriyor. Çünkü ataması olmayan öğretmen, iş bulamayan mühendis, kendi alanına erişemeyen sosyal bilimci artık toplumun alıştığı bir manzara hâline geldi.

Bu durum nereye kadar sürer? Sonsuza kadar sürmeyeceği kesin. Çünkü toplum, gençlerin enerjisini bu şekilde heba etmeyi kaldırmaz. Bir yerde tıkanan sistem ya değişmek zorunda kalır ya da değişmeye zorlanır. Eğitim politikaları güncellenmeden, yeni ve gerçekçi istihdam alanları yaratılmadan, üniversiteler nitelikli ve güncel programlarla yeniden düzenlenmeden sorun kendiliğinden çözülmez.

Gençlerin hakkı, emek verdikleri mesleği onuruyla yapabilmektir. Ülkenin ihtiyacı ise üreten, gelişen, bilgisine kıymet verilen bir nesildir. Bu gerçeğin daha fazla ertelenmesi yalnızca bireylerin değil, ülkenin geleceğinin zayıflamasına yol açar.

Bugün yaşanan tablo kader değildir. Fakat çözüm, gençlerin sessizce beklemeye devam etmesinde değil; yönetenlerin, planlayanların, karar verenlerin bu tabloyu ciddiyetle ele alıp somut adımlar atmasındadır. Gençlerin emeğini karşılık bulacağı günler ancak böyle gelir.

Ve o gün geldiğinde, üniversite diploması yeniden anlamına kavuşur.