Asgari ücret 28 bin 75 lira. Kâğıt üzerinde yuvarlak, ekranda büyük puntolarla sunulmaya uygun, alkış bekleyen bir rakam. Ama sokağa çıktığınız anda küçülüyor. Market kapısından girerken eriyor. Kira kontratının ilk satırında buharlaşıyor.

Bugün büyükşehirlerde ortalama bir ev kirası 25–30 bin lira. Bu bir lüks değil, rezidans değil, deniz manzarası hiç değil. Düz, sıradan, insanın başını sokabileceği bir ev. Asgari ücret dediğimiz şey, daha maaş yatar yatmaz kiraya teslim ediliyorsa, geriye kalanla ne planlanıyor? Elektrik mi? Doğalgaz mı? Çocuk mu? Hayat mı?

Bir çocuk okutan asgari ücretli birini düşünelim. Servis, kırtasiye, beslenme, ayakkabı, mont. Çocuk büyüyor, masraf da büyüyor. Matematik basit: Maaş sabit, hayat zamlı. Bu denklemin sonucu geçim değil, sürekli eksilme.

Hesapların neye göre yapıldığı asıl soru. Hangi sepete bakılıyor? O sepette peynir var mı, yoksa “ortalama tüketim” diye soyut bir hayal mi? O hesapları yapanlar bir ay boyunca bu ücretle yaşamayı deneseler, tabloya yine aynı rakamı yazarlar mı? Denemeden konuşmak kolay; denemeden belirlemek ise adaletsiz.

Asgari ücret, adından da anlaşılacağı gibi, “asgari” yaşam içindir. Yani sadece hayatta kalmak değil, insanca yaşamak için. Ama bugün belirlenen rakam, insanı yaşatmaya değil, idare etmeye programlı. Sürekli kısmaya, ertelemeye, vazgeçmeye.

Sorun sadece rakamın düşüklüğü değil. Sorun, hayatın gerçekliğiyle bağının kopmuş olması. Enflasyonla değil, sokakla ölçülmeyen her ücret adaletsizdir. Çünkü ekonomi tabloda, hayat mutfakta yaşanır.

Bu ücretle geçinmek mümkün mü? Kısa cevap: Hayır. Uzun cevap: Ancak borçla, eksilterek, yıpranarak.

Rakamlar tutuyor olabilir. Ama insanlar tutunamıyor. Bu fark görülmedikçe, açıklanan her “müjde” bir başka hayal kırıklığı olarak kalacak.