ABD’de değişen ekonomik politikaların anlamı

Trump'ın tekrar ABD başkanı seçilmesiyle birlikte, ABD’nin geleneksel olarak savunduğu liberal politikaları terk edip etmediği sorusu tartışılmaya başlandı.

Çünkü ABD'nin uluslararası ticaret ve ekonomik politikalarında yaşanan değişimler, sadece ABD içinde değil, tüm dünyayı etkileyecek potansiyele sahiptir.

Kapitalizmin Temel Felsefesi

Adam Smith The Wealth of Nations adlı eserinde, serbest ticaret ve piyasa ekonomisini savunur, zenginliği de iş bölümü, uzmanlaşma ve üretim kapasitesiyle ilişkilendirir.

Daha sonra Kalsik Ekonomik Model olarak tanımlanacak olan bu model, Fransız iktisatçı Vincent de Gournay’in “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” (Laissez-faire, Laissez-passer) ifadesiyle sloganlaşmıştır. Bu ifade, ekonomik faaliyetlere devlet müdahalesinin minimize edilmesi gerektiğini savunur.

ABD II. Dünya Savaşından sonra, Mukayeseli Üstünlük Teorisine dayanarak uluslararası ticarette serbest dolaşımı savunmuş ve bu ofansif politikalarını Bretton Woods sisteminin getirdiği IMF ve Dünya Bankası (WB) gibi yapılarla kurumsallaştırmıştır.

Klasik modelin aksine Fransız ekonomist Jean-Baptiste Colbert önderliğindeki Merkantilistler ise ekonomide devlet müdahalesini savunur. Devlet eliyle yerli üretimi teşvik etmek, ithalatı sınırlamak ve ihracatı artırmak için korumacı politikalar önerirler. Gümrük vergileri, sübvansiyonlar ve ticaret yasakları bu politikaların araçları olarak kullanılır.

Uluslararası Ticaretin Dinamikleri

Dünyada gelişmiş ülkeler genel olarak, sahip oldukları kaynaklar, sermaye ve teknoloji ile daha ucuza ürettikleri ürünleri diğer pazarlara ulaştırmak için gümrük duvarlarının indirildiği bir ticaret ortamı isterler. Bunu sağlayabilmek için de Dünya Ticaret Örgütünü (WTO) kullanırlar.

Buna karşın, girdi maliyetleri yüksek, kaynakları, sermaye ve teknolojisi yetersiz olan ve nispeten gelişememiş ülkeler ise kendi ekonomilerini ve üretimlerini koruyabilmek için gümrük duvarlarını yüksek tutmaya çalışırlar.

ABD, uzun yıllar boyunca serbest ticaretin öncüsü olmuş ve dünyaya bu politikaları empoze etmeye çalışmıştır. Ancak Trump döneminde bu tutumun değiştiği görülmektedir. Gümrük vergilerinin artırılması, ithalatın sınırlandırılması ve yerli üretimin teşviki gibi politikalar, serbest ticaret anlayışından uzaklaşan bir ABD'yi işaret etmektedir.

Aslında, tarımsal üretimini hiçbir ülkenin yapamadığı kadar iç destekler ve ihracat sübvansiyonları ile destekleyen ABD’nin ithalatta gümrük vergilerini yükseltmesi, iç piyasalarda fiyatların artması ve tüketicilerde memnuniyetsizlik riski de taşımaktadır.

Korumacılığa Geri Dönüş mü?

Trump yönetimi, ABD'nin çıkarları adına çeşitli korumacı politikaları hayata geçirmeye başlamıştır. Bu politikalar, sadece ekonomik alanla sınırlı kalmayıp, insan hareketliliğine yönelik kısıtlamaları da kapsamaktadır.

Trump'ın özellikle Çin, Kanada ve AB ile dış ticarete yönelik uygulamaları, ABD'nin geleneksel ticaret politikalarında bir değişiklik olarak yorumlanmaktadır.

Bu değişim, ilk bakışta ABD çıkarlarının öncelendiği bir yaklaşım gibi görünmekle birlikte daha çok geri kalmış ülkelerde görülen korumacı yaklaşımı çağrıştırmaktadır.

SONUÇ

Trump döneminde ABD'nin serbest ticaret anlayışından uzaklaşması ve defansa çekilmesi küresel ekonomide önemli bir dönüşümün habercisidir.

"Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler" felsefesinden uzaklaşan ABD, ulusalcı ve korumacı politikaları benimseyerek, içeride kendi iç dinamiklerine ve göçmenlere yönelik önlemler alırken dış ticarette de ekonomisi zayıf ülke refleksi göstermektedir.

Ancak, bu politikaların ABD'nin ekonomik gücünü uzun vadede artırıp artırmayacağı, gelecekte daha net anlaşılacaktır.

Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD'nin bu yeni yaklaşımı, küresel ekonominin şeklini de önemli ölçüde etkileyebilecektir.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Ahmet Yücer Arşivi