Giriş…

Bu makalede, çalışmalarını Ankara’da sürdürmek üzere 18 Aralık 1919 tarihinde Sivas’tan ayrılan Mustafa Kemâl Paşa liderliğindeki bazı Temsil Heyeti üyeleri 19 Aralık’ta güzergâh üzerinde bulunan Kayseri’ye geldiklerinde 19-20 Aralık’ta orada yapmış oldukları ziyaretlerin ardından Kayseri halkına yayımlamış oldukları beyannâmeden bahsedilmektedir.

Öncesi…

Mondros Mütârekesi (30.10.1918) sonrasında vatan topraklarının İtilaf kuvvetleri tarafından mesnetsiz gerekçelerle yer yer işgâl ediliyor olmasına rağmen İngiltere’nin insafına sığınarak kötünün iyisi bir barış anlaşması kotarmaya yönelik tutum ve politikalar izleyen ve Türk milletini adeta sahipsizmiş duruma düşüren İstanbul’daki Saray ve hükümetin bu acziyetine karşı İstanbul’daki hükümetin yerine, Sivas Kongresi’nde (04-11.09.1919) Türk milleti adına “yürütme” yetki ve görevini üstlenmek üzere Mustafa Kemâl Paşa başkanlığında bir Temsil Heyeti seçilmişti. Mustafa Kemâl Paşa başkanlığında 18-26 Kasım 1919 tarihlerinde Sivas’ta gerçekleşen Kumandanlar Toplantısında, Batı Anadolu’nun kayda değer ölçüde Yunan işgâlinde olması ve başlatılan millî direnişte asıl mücâdelenin Batı Cephesinde verilecek olması nedeniyle Temsil Heyetinin çalışmalarının Ankara’ya taşınması kararlaştırılmıştır.

Bu karar gereği çalışmalarını Ankara’da sürdürmek üzere 18 Aralık’ta Sivas’tan ayrılan Mustafa Kemâl Paşa liderliğindeki bazı Temsil Heyeti üyeleri 19 Aralık’ta güzergâh üzerinde bulunan Kayseri’ye gelmişler, 19-20 Aralık’ta orada ziyaretlerde bulunmuşlar, bu kapsamda Paşa başkanlığındaki Temsil Heyeti tarafından 20 Aralık’ta Belediye ziyaret edilmiş, ardından Kayseri halkı, esnafı, ilim ve din adamlarıyla Râşid Efendi Kütüphânesinde ülkenin kötü durumu ve bu durumdan nasıl kurtulunacağına dair toplantı yapılmış, hâzîrun ise gerekeni yapacaklarını ve kendilerini destekleyeceklerini Paşa’ya bildirmiş, bu toplantının ardından Heyet tarafından, Kayseri halkı üzerinde büyük etkisi olan saygın din adamı Kızıklızâde Hoca Kasım Efendiyi evinde ziyaret edilmiş ve duaları alınmış, 21 Aralık sabahı da saat 09.00’da Kayseri halkına bir beyannâme yayımlanarak güzergâh üzerindeki Kırşehir’in Mucur kazâsına hareket edilmiştir.

Kayseri Halkına Beyannâme…

Mustafa Kemâl Paşa tarafından Temsil Heyeti adına 21 Aralık Pazar sabahı saat 09.00'da Kayserililere yayımlanan beyannâme (sadeleştirilmiş hâliyle) aşağıdadır:

“Kayseri Muhterem Halkına,

Anadolu’nun ekonomik hayatında ebedî bir yüksek mevkii olan Kayseri’nin, Temsil Heyetine açtığı samimî sinesi ve kardeşliği o kadar sıcak, o kadar gönül alıcı oldu ki, Muhterem Kayserililere alenî bir minnet ve şükran ile hitap etmeye lüzum gördük.

Kadın, erkek, çocuk, bütün milletin fertleri genel bir gâleyan ve heyecan ile gösterdiği teveccüh ve samimiyet, Temsil Heyetini oluşturan nâçiz fertlerin şahısları itibariyle değil, asıl yönelmiş olduğu mukaddes birlik gayesinde, istisnâsız her kalbin birleşmiş ve her kuvvet ve şahsiyetin uyum ve irtibat etmiş bulunması yönüyle çok kıymetli ve çok ulvî mâhiyettedir.

Heyet, [Kayseri’de bulunduğu kısa süre boyunca] etrafında[ki] her çehrede ve her Türk’ten taşan muhabbet tufanı ve samimiyet içinde hayatını vakfetmiş olduğu mesainin millî emellere tamamen dayandığını görmekle, bahtiyar ve memleketin yegâne bütünlüğünü amaçlayan ve milletin ilk ve son kurtuluş çaresi ve esenliği olan bu birlik devam ettikçe, istikbâlin yararlarını sağlayacağına derhâl imkân bahşedeceğinden ümitvar oldu.

Bu duygularla millî gayeye daha çok kuvvet ve metânetle yürümek için milletin azîm ve imânına istinat hissederek müteşekkir kaldı.

Anadolu’nun kalbî heyecanına, bu seyahatimizin ilk merhâlesinde Kayseri’de temas ettik. Bu, ziyaretin bıraktığı hürmet hâtırası ve ilgisi ve şahsen duygulanarak memnun kaldığımız kardeşlik eserleri ve nezâketin meydana getirdiği, şükran hissini ömrümüz oldukça muhâfazâ edeceğiz. Gâyemiz, [Kayseri halkının sıcak ve samimî] ilgi[si]nin şiddetinin yüreklerimize bahşettiği iftihar hissi ile seyahatimize devam ederken, arkamızda da Anadolu’nun bütün vatanseverlik heyecanlarını şahsında en güzel [şekilde] temsil ve tecellî ettirmiş kuvvetli, zeki, muktedir, samimî bir faaliyet merkezi mevcut olduğunu daima düşünerek iftihar edeceğiz.

Bu duyguları ve iftihar hislerini bize hissettirdiğinden dolayı Kayseri’nin muhterem halkına teşekkürlerimizi açıkça takdim ve gayeye yönelik çalışmada daima kalben birlik içinde kalarak arz-ı vedâ ederiz”.

Not: Bir sonraki yazımızda da Temsil Heyetinin Hacıbektaş ziyâretinden bahsedeceğiz.

© 2025. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.

KAYNAKLAR

Celal Erikan, Kurtuluş Savaşı Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2014.

Kemal Göde, “Atatürk’ün Kayseri Ziyaretleri”, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1173398, Erişim Tarihi: 05.12.2025.

Mahmut Goloğlu, Millî Mücadele Tarihi-III, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2010.

Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, C. II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1994.