Saliha Yazan
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü
Bugün 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü. 10 Ocak tarihi, gazetecilerin haklarını korumaya yönelik hazırlanan 212 sayılı yasanın 10 Ocak 1961 tarihinde yürürlüğe girmesi sebebiyle seçilmiş bir tarih. Bugünü “Çalışan Gazeteciler Günü” yapan gelişmeler ise aslında bu tarihten sonra olanlarla ilgili. Birlikte geçmişe bir yolculuk yaparak neler olmuş bir hatırlayalım.
Basın tarihine “Dokuz Patron Olayı” olarak geçen üç günlük gazete kapatma boykotu, bu tarihten sonra gerçekleşir ve gazetecilerin patronlar karşısında giriştiği iş hakları mücadelesinde önemli bir eylem olarak olarak tarihe geçer.
Milli Birlik Komitesi 27 Mayıs 1960’da görev başına geldiğinde dönemin basınındaki sorunları çözmek için çeşitli değişiklikler yapar. Milli Birlik Komitesi “basın mesleğinde çalışanlar ve çalıştıranlar” arasındaki ilişkileri düzenleyen ve “Fikir İşçileri Kanunu” olarak bilinen 5953 sayılı kanunu, 212 sayılı kanun ile değiştirerek gazetecilere çeşitli iş hakları sağlar. Fikir İşçileri Kanunu ile gazetecilere verilecek haklar, gazete sahipleri tarafından tepki ile karşılanır.
Gazete sahiplerinin itirazlarına rağmen 2 Ocak 1961’de kabul edilen 212 sayılı Fikir İşçileri Kanunu 10 Ocak 1961’de Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girer. Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Milliyet, Tercüman, Yeni Sabah, Hürriyet ve Yeni İstanbul gazetelerinin patronları yürürlüğe giren bu yasaları protesto etmeye karar vererek, 10 Ocak 1961’de bu kararı gazetelerinde “Gazetemizi 3 gün kapatıyoruz” başlığı ile bir bildiri yayınlayarak duyururlar.
Dokuz gazetenin üç gün yayın durduracağını açıklaması üzerine gazeteciler aynı gün işverenleri boykot amacıyla Cağaloğlu’nda sessiz yürüyüş düzenlerler. Yine 10 Ocak 1961 tarihinde İstanbul Gazeteciler Sendikası Yönetim Kurulu, dokuz gazete patronunun yayın durdurma kararı ile yarattığı boşluğu doldurmak için “Basın” isimli bir gazete çıkarma kararı alır.
11-12-13 Ocak 1961 tarihlerinde üç sayı olarak çıkan Basın Gazetesi, döneme iz bırakan gazetecilik faaliyetlerinden biri olur. 11 Ocak 1961 tarihinde “Daima Halkın Hizmetindeyiz” manşetiyle yayınlanan ilk Basın gazetesinde, 10 Ocak’ta gazetecilerin gerçekleştirdiği yürüyüşün fotoğrafına yer verilir.
Üç günlük yayın boykotunun sonunda dokuz gazete, Basın gazetesinde kendilerine yöneltilen eleştirilere yanıt olacak ortak bir açıklama yayınlar. Açıklamada çalışanların emeğine cephe almadıklarını ve sosyal güvenliklerinin zedelenmesini kabul etmediklerini fakat yürüyüşlerde ve gazetede ortaya atılan iddiaların asılsız olduğunu belirtirler.
Yaşanan bu olaylar, bir yıl sonra İstanbul Gazeteciler Sendikası’nın 10 Ocak’ı Çalışan Gazeteciler Bayramı olarak anmaya başlaması ile tarihe geçer. 1971’de bayram kelimesi değiştirilir ve 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü olarak anılmaya başlanır.
Zorlu, mücadeleci, özveri ve emek isteyen gazetecilik mesleğini icra eden tüm meslektaşlarımın 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Gününü kutluyor, insanlığın temel haklarından olan bilgi alma hakkına sağladıkları katkıdan dolayı saygı ve minnetlerimi iletiyorum.
Sağlıcakla kalın…
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.