Anadolu’daki işgalci Yunan kuvvetlerini kutsal vatan topraklarından söküp atmak üzere 26 Ağustos 1922 Cumartesi günü Başkumandan Mustafa Kemâl Paşa’nın komutasında Afyon güneyindeki Kocatepe’den başlatılan Yunan taarruzu şiddetli bir şekilde devam etmekteydi.

27 AĞUSTOS 1922 PAZAR…

Başkumandanlık için 27 Ağustos planı aynı şekilde…Taarruzla düşman cephesinin yarılması...

Kutlu savaşçılar hiç topçu ateşi olmadan baskın tarzında saat 04.00’te süngü hücumu ile düşman siperlerine girdi ve Kurtkaya ele geçirildi.

PEŞPEŞE ZAPTEDİLEN YUNAN SİPERLERİ…

Mahâretle savaşan 5. Türk Tümenindeki kutlu savaşçılar saat 08.00 civarında 1.301 rakımlı Erkmentepe’yi zapt ettiler.

Saat 09.00.

Bir gün önce ele geçirilen ama ardından kaybedile Kırcaaslan Tepesi’nde Türk süngüsü parladı.

Saat 12.30.

Cephedeki hedeflerini ele geçirmiş olan 23., 15., 3. ve 14. Türk Tümenleri Afyon Ovasına çekilen 1. ve 7. Yunan Tümenlerini takip ediyordu...

TRİKUPİS’İN GERİ ÇEKİLMESİ…

Saat 13.00.

Afyon Cephe Komutanı General Trikupis daha batıda bir savunma hattı tutmaya karar vererek karargâhı ile Afyon’u terk etti.

Saat 15.30.

Batı ephesi Komutanı İsmet Paşa, Cephenin Eskişehir ya da kuzey kesimini tutan Yakup Şevki Paşa komutasındaki 2. Orduya sol / güney yanı ile şiddetle Yunan savunma hatlarına taarruz emri verdi.

ÇÖKEN YUNAN SAVUNMA HATLARI…

Yarıldı, “altı ayda dahi aşılmaz” denen ve tahkim edilmiş Yunan savunma hatları ve ricat etmeye başladı Yunan Kuvvetleri Afyon’a doğru.

Devam eden Türk taarruzlarında tüm hatlarda düşman mevzilerine şiddetli darbeler indirildi.

VAZİFE DUYGUSU ÖLÜMDEN AĞIRDIR…

Konya-Afyon tren hattının kuzeyi Yakup Şevki (Subaşı) Paşa komutasındaki 2. Ordunun sorumluluk bölgesi iken bahse konu tren hattının güneyi ise Nurettin (Konyar) Paşa komutasındaki 1. Ordunun sorumluluk bölgesindeydi.

Harekât planı gereği asıl taarruz bölgesi de 1. Ordu sorumluluk bölgesiydi. 1. Ordunun ana bağlıları da Albay İzzettin (Çalışlar) Bey komutasındaki 1 Kolordu, Albay Ali Hikmet (Ayerdem) Bey komutasındaki 2. Kolordu ve Albay Kemalettin Sami (Gökçen) Bey komutasındaki 4. Kolordu idi.

Bu kolordular da bir ucu Afyon’un güneyinde bir ucu da Afyon’un kuzeyinde olan bir hilâl şeklinde güneyden kuzeye doğru 4., 1. ve 2. Kolordular şeklinde Yunan siperlerine doğru taarruzlarını sürdürmekteydi.

Hilâlin ortasındaki 1. Kolorduya bağlı tümenlerden biri de Albay Reşat (Çiğiltepe) Bey komutasındaki 57. Tümen olup taarruz hâlinde olduğu Çiğiltepe Yunanlılar tarafından çok iyi tahkim edilmiş ve kuvvetle savunulmaktaydı.

Cephedeki genel durumu etkilediği için bu tepenin kısa sürede alınması gerekiyordu. Albay Çiğiltepe, Başkumandan ile gerçekleşen telefon görüşmesinde söz verdiği zaman zarfında tepe henüz alınamadığı için zâtî tabancası ile hayatına son vererek onur intiharında bulunmuştur. 57. Tümen kısa bir süre sonra Çiğiltepe'yi ele geçirmiş ve Yunanlardan temizlemiştir.

Ruhun şâd olsun Albay Reşat (Çiğiltepe) Bey.

GÖZÜN AYDIN AFYON, KUTLU OLSUN ÂZADLIK…

Kutlu savaşçılar sarp kayalık, diken ve çalılıktan oluşan, iyi tahkim edilmiş ve 12 kilometrelik asıl yarma [1] sahası dışındaki Çiğiltepe’yi de saat 17.00’de zapt ettiler.

Çiğiltepe zapt edildikten bir süre sonra da bir yıldır Yunan işgâlindeki Afyon’a da girildi. Gözün aydın Afyon, kutlu olsun âzadlık.

Yunan kuvvetleri perişan bir hâlde Afyon batısı ve Dumlupınar güneyindeki Sincanlı ovasına atıldı.

KUTLAMALAR…

1. Ordu Kumandanı Nurettin Paşa Afyon’un alındığını Batı Cephesine bildirince Gazi ve Müşir Başkumandan, Fevzi Paşa ve İsmet Paşa onu kutladılar.

İlk zafer haberleri üzerine yurdun her tarafından Meclise, Başkomutanlığa, gazetelere ve Hükûmete tebrik ve sevinç telgrafları yağmaya başladı.

Rusya Federatif Sovyet Şûrâlar Cumhuriyeti [2] Dışişleri Bakan Yardımcısı Lev Mihayloviç Karahan, Ankara Hükûmetine gönderdiği telgrafta zaferi kutladı ve zaferin Rusları da sevince boğduğunu, kesin zaferin yakın olduğuna inandıklarını bildirdi.

Başvekil Rauf (Orbay) Bey de ertesi gün bu nâzik mesaja teşekkür etti ve barıştan sonra da iki ülkenin dostluk ve yardımlaşmasının daha da güçleneceğini bildirdi.

BAŞKUMANDAN’DAN MECLİS’E BİLGİLENDİRME MESAJI…

Gazi ve Müşir Başkumandan’dan Meclis’e gönderilen telgraf şu şekildeydi:

“İki gündür kesintisiz devam eden muharebeler sonucunda Afyon’u kurtardık. Esir, ağır ve hafif top ile her çeşit malzemeden ganimet çoktur. Kumandanlarımız sevk ve idarede kumandanlarından üstündür.”

Bu telgrafı tâkiben Meclis de Başkumandanlığa zafer diledi, Afyon’un alınmasından dolayı selam ve saygılarını bildirdi.

Not: Devam edecek…

© 2024. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.

SONNOTLAR

[1] Yarma – yarma harekâtı, (girme, başarıdan faydalanma, takip gibi) taarruzî nitelikteki kara harekâtı çeşitlerindendir. Yarma harekâtı, taarruz kuvvetlerinin, düşmanın asıl savunma mevziinin içinden geçerek, onu tamamen parçalamak, düşman kuvvetlerini, tesislerini araç ve gereçlerini tahrip ya da tesirsiz hâle getirmek ve savunmanın devamlılığını bozacak hedefleri ele geçirmek için yapılan bir taarruzî kara harekâtı şeklidir. Bu harekât; düşmanın savunma mevziinin parçalanması, açılan gediğin genişletilmesi ve düşman savunmasının devamlılığını yok eden/edebilecek hedeflerin üzerinden geçilmesi şeklinde üç aşamada yapılır.

[2] Rusya Federatif Sovyet Şûrâlar Cumhuriyeti (RFSŞC) - Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (RFSSC), 7 Kasım 1917 tarihinde gerçekleşen Ekim Devrimi ile kurulmuştur. 30 Aralık 1922 tarihinde RFSŞC / RFSSC’nin, (Kızılordu tarafından işgâl edilmeleri sonucu yönetimleri sosyalist yapılan Belarus SSC, Ukrayna SSC, Orta Asya ve Kafkas Cumhuriyetleri ile birleşmesiyle de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) resmen kurulmuştur.

KAYNAK

İrfan Paksoy, Büyük Taarruz Destanı, Alka Yayınevi, Trabzon 2023.