Başkumandan Uşak’ta…

2 Eylül 1922 tarihinde Başkumandan ile Garp Cephesi Kumandanı İsmet Paşa, Uşak’a girmiş bulunuyordu.

Esir alınan Yunan kılıç artıkları…

Aynı gün akşamında Uşak, İzzettin (Çalışlar) Paşa komutasındaki 1. Kolordu tarafından kurtarılırken eşzamanlı olarak Trikupis Grubuna bağlı 4. Tümen Komutanı Tümgeneral Dimaras ile 12. Piyade Tümen Komutanı Albay Kallidopulos, birlikleri (391 subay, 5.385 er, 700 küsur hayvan, 1.296 tüfek, 11 ağır makinalı, 50 hafif makinalı tüfek ile 4 top ve çok sayıda cephâne) ile birlikte Albay Dadaylı Halit (Akmansü) Bey komutasındaki 5. Kafkas Tümeni birlikleri tarafından (Uşak doğusundaki) Karlık köyünde esir alındı.

Eşzamanlı olarak 23. Türk Tümeni birliklerine teslim olanlar ise 1. Yunan Kolordusu Kurmay Başkanı ile 96 subay idi. Esir komutanlar, o geceyi (Uşak’ın 15 km doğusundaki) Göğem Köyü yakınlarındaki Çakmaklı Tepede kurulan çadırlarda geçirdiler.

Trikupis’in esir edilmesi…

1 Eylül’de 5. Kafkas Tümeni, Murat Dağındaki Göğem köyünün 5 km. doğusuna yaklaştığı sırada, Yunan kuvvetlerinden bir tümen kadar askerin Göğem köyü civarındaki Minkarap ve Karacahisar köylerini basarak, Elmadağı yönünden, Uşak’a doğru ilerlemekte olduğu haberi alınmıştı. Düşmanın Murat Dağındaki durumu hakkında köylülerden bilgi alınıp sonrasında da gerekli tedbirler alınarak 5. Kafkas Tümeni Göğem Köyü yönünde yürüyüşe devam ettirildi.

2 Eylül’de 5. Kafkas Tümeninin 9. Alayı, ilerideki Karacahisar Köyünün güneyindeki tepelerin kontrol altına alınması için harekete geçti.

Murat Dağı eteklerinde varlığı haber alınan bu on - on iki bin kişilik Yunan kuvvetinin Dumlupınar’daki imhâ muharebesinden kurtularak gece yarısı geri çekilme imkânı bulabilenler olduğu anlaşılıyordu. Elma Dağında konuşlanmış bulunan düşmanın yerleştiği bu bölge, Kusur Deresinin iki tarafında mevzi alan 5. Kafkas Tümeni Birliklerini de kapsayacak kadar genişti.

9. Piyade Alayının Karacahisar sırtlarını kontrol altına almaya başladığı sırada, Yunanların Türk birliklerine ateşle karşılık vermesi beklenirken, Elma Dağı üzerinden beyaz bir bayrak sallandığı görüldü. Bu bir teslim olma işaretiydi.

Bir süre sonra süvari bölüğüne müracaat eden bir Yunan subayı Dadaylı Albay Halit Bey’in huzuruna getirildi. Bir süvari takım subayı ile birlikte gelen Yunan subayı “General Trikupis’in teslim olmaya karar verdiğini, teslim alınmaları için kendisinin aracı olarak gönderildiğini” ifade etmekteydi. Dadaylı Albay Halit Bey, aracı Yunan subaya, “Trikupis’in yanında kimlerin bulunduğunu, nerede ve ne kadar Yunan Kuvveti olduğunu” sordu. Bu subaydan, “Trikupis’ten başka 2. Yunan Kolordusu Komutanı olan bir general ile kurmayları, bir tümen komutanı ve 13. Yunan Tümenine mensup 6.000 kadar askerin mevcut olduğu öğrenildi.”

Akşam yaklaşmaktaydı. Dadaylı Albay Halit Bey, Tugay Komutanı Yarbay Hopalı Ali Rıza Bey’e gerekli emirleri vererek “Düşmanın hâl ve vaziyeti ile kuvvetini, bir irtibat subayının getirdiği” haberini bildirdi. “Yunanları gidip derhâl teslim almasını, silahlarından tecridini, teslim alınan askerlerin Zalep köyünde muhafaza altına alınmasını, yaralıların Göğem köyündeki sıhhiye bölüğüne, generallerin de yanına getirilmesini …” emretti. Bu emrin yerine getirilmesine de günbatımına doğru başlanılmıştı.

2-3 Eylül gecesi, saat 22.30’da süvari bölük komutanı Sivaslı Yüzbaşı Ahmet Bey, esir generaller ile mâiyetindeki komutan ve subayları, Göğem Köyü üzerinde Bölmelik Tepe’de bulunan 5. Kafkas Tümeni Komutanı Dadaylı Albay Halit Bey’in huzuruna getirmişti. Bunlar; Yunan Küçük Asya Ordusu 1. Kolordu Komutanı General Trikupis, 2. Kolordu Komutanı General Diyenis, 2. Kolordu Kurmay Başkanı Albay Yuvanis, İzmir'e ilk çıkan 13. Tümenin Komutanı Albay Kaybalis ve Albay Vandelis ile yâverleri idiler. 13. Yunan Tümenine ait diğer subay ve askerleri de 5. Kafkas Tümeni bağlısı tugay komutanı teslim almıştı. 5. Kafkas Tümeni harp ceridesine göre, “Sadece 5. Tümenin aldığı esir miktarı 391 subay, 5.385 er, ele geçirdikleri ise 700 küsur hayvan, 1.296 tüfek, 11 ağır makinalı, 50 hafif makinalı tüfek ile 4 top ve çok sayıda cephâne idi.”

23. Tümen Birliklerine teslim olanlar ise1. Yunan Kolordusu Kurmay Başkanı ile 96 subay idi.

Esir Trikupis Başkumandan’ın huzurunda…

3 Eylül Pazar günü saat 08.00’da esir generaller ve üst subaylar saat 08.00’de 4. Kolordu Karargâhının bulunduğu Uşak’a sevk edildiler. Esir edilmiş General Trikupis ve diğer Yunanlı generaller, Başkumandan’ın huzuruna çıkarıldı. Necip Türk milletinin necip evladı Başkumandan Mustafa Kemâl Paşa esir generallere nezâketle muamele etti, onlarla da bir süre konuştu. Sonrasında Yunanlı generaller, Gazi ve Müşir Başkumandan’ı derin bir tâzim ile selamlayıp huzurundan ayrıldılar.

Not: Büyük Taarruz’un sonraki aşamalarını farklı başlıklar altındaki makalelerimizle sonraki yazılarımızda anlatmaya devam edeceğiz.

© 2025. Bu makalenin / yazının içeriğinin telif hakları yazarına ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.

KAYNAK

Makale, İrfan Paksoy’un “Büyük Taarruz Destanı” (Alka Yayınevi, Trabzon 2023) isimli eserinden derlenmiştir.