Sınav bitti, stres dindi. Ama şimdi başka bir denklem çıktı karşımıza: Hangi bölüm, hangi şehir, hangi üniversite?

YKS geride kaldı. Cevap anahtarı kapandı, hesaplamalar yapıldı, “kaç netle ne gelir?” tahminleri havada uçuştu. Ama şimdi yepyeni bir karar süreci başladı: Tercih listesi.

Ama dur, bu öyle “puanı doldur, formu yolla” işi değil! Çünkü o liste sadece bir sayfa değil; belki de senin sonraki beş yılını, belki hayatının yönünü belirleyecek bir pusula. Hadi çayını al, not defterini aç, birlikte 7 kritik noktaya bakalım:

1. Puan mı sıralama mı? Doğru cevap: Sıralama

İlk kuralı yaz bir kenara: Tercihler puanla değil, sıralamayla yapılır. Çünkü her yıl sınavın zorluk derecesi değişebilir, puanlar inişli çıkışlı olur. Ama sıralama daha istikrarlı ve güvenilir bir göstergedir.

Geçen yıl 420 puanla girilen bir bölüm, bu yıl 440 ile kapatabilir. Ama sıralama benzerse, benzer sonuç alınır. Kısacası: Puan göz boyar, sıralama gerçeği söyler.

2. “Ben ne istiyorum?” sorusunun cevabı sadece senin.

Şu an sadece tercih listesi değil, belki de hayatının yönünü çiziyorsun. Bu yüzden önce kendine şu soruyu sor “Bu bölümü ben mi istiyorum, yoksa çevrem mi?”

Sırf “bu meslek iyi para kazandırıyor”, “şu üniversite çok havalı” diye tercih yapmak, seni mutlu etmeyebilir. Etmezde. Unutma, birinci sınıfta mutsuz olan, ikinci sınıfta bölümü sorgular, üçüncüde başka şeyler hayal eder. Kendini merkeze al. İlgi alanlarını, hayallerini, yaşam tarzını düşün. Bu yolculuğu sen yürüyeceksin, başkası değil.

3. Tercih listesi kalpten akla doğru sıralanmalı.

Listeni yaparken önce en çok istediğin yerleri yaz. Sıralaman yüksek olsa bile, “en iyisi en üste” mantığıyla değil, “en çok istediğim en üste” diyerek ilerle.

YÖK seni listende yukarıdan aşağıya yerleştiriyor. Yani diyelim 10. sıradaki tercihe tutuyorsun ama 2. sırayı daha çok istiyorsun… O zaman 2. sırayı yukarıda tutmak senin elinde.

4. Şehir tercihi, üniversite tercihi kadar önemli.

Sadece bölümü değil, yaşamak istediğin şehri de seçiyorsun aslında.
Barınma, ulaşım, sosyal yaşam, kültürel imkanlar… Bunların hepsi üniversite hayatının ruhunu belirler.

Bir üniversitenin kampüsü şahane olabilir ama şehir sana hiç uymuyorsa, zorlanabilirsin. Yani sadece üniversiteye değil, şehre de “evet” demen gerek.

5. “Ya tutarsa” diyerek tek tercih yapılmaz.

Sadece hayalini kurduğun tek bir bölüme yazıp “nasıl olsa olur” demek riskli.
Çünkü kontenjanlar, sıralamalar her yıl değişebilir.

Listene hem ulaşması zor ama hayalini süsleyen bölümleri, hem de “güvenli liman” dediğimiz garanti yerleri yaz. Yani hayal kur, ama gerçekleri de unutma.

6. Diploma değil, gelişim imkânı kazandıran okulu seç.

Bazı üniversiteler sadece ders değil, vizyon da verir.
Çift anadal (ÇAP), yandal, Erasmus, staj imkanları, öğrenci kulüpleri, inovasyon merkezleri, yapay zekâ laboratuvarları…

7. Danış ama kararı sen ver.

Okul rehber öğretmenlerinden, üniversite tanıtımlarından, YÖK Atlas gibi platformlardan destek al.Ama dikkat: Rehberlik ederler, karar vermezler. Son karar, senindir.

Biraz da veriyle konuşalım:

2023 YKS verilerine göre, sıralamasına göre tercih yapan öğrencilerin %78’i yerleştiği bölümlerden memnun.
Tercih listesinde sadece ilk 5 tercihi yazanların %23’ü açıkta kaldı.
Üniversiteye yerleşen her 10 öğrenciden 4’ü daha önce hiç gitmediği bir şehri seçti.